استاندارد ملی شماره ۷

۵-۴ نمک های محلول در آب

هنگامی که آجر طبق بند ۶-۴ آزمون می شود، درصد نمک های محلول در آّب برای انواع آجرهای مهندسی و نما نباید از ۶/۰ درصد بیشتر باشد.

یادآوری –  این آزمون برای آجر توکار الزامی نیست.

۵-۵ یخ زدگی

هنگامی که آجر طبق بند ۶-۵ آزمون می شود، درصد افت وزنی آجر نباید بیش از سه درصد وزنی باشد.

یادآوری ۱- این ویژگی، برای انواع آجر به درخواست خریدار و یا در صورت برآورده نشدن ویژگی جذب آب طبق بند ۵-۳ الزامی است.

یادآوری ۲ –توصیه می شود آزمون یخ زدگی پس از انطباق کامل کلیه ویژگی های نمونه با الزامات این استاندارد انجام شود.

۵-۶ ویژگی های ظاهری

سطوح آجرهای نما هنگامی که از فاصله یک متری تحت زاویه ۴۵ درجه در زیر نور فلورسنت مشاهده می شود باید عاری از ترک، لب پریدگی، حفره، پوسته شدگی، دانه های سنگی کوچک، ذرات آهک منبسط شونده (آلوئک) و هرگونه ناهمواری سطحی باشد.

۵-۷ کد شناسایی

کد شناسایی برای هر نوع آجر که باید بر روی هر قالب آجر، بر اساس حروف اختصاری مندرج در جدول ۸ به یکی از دو زبان فارسی و یا لاتین حک شود.

جدول ۸ – کد شناسایی آجر

۵-۸ نشانه گذاری

نشانه گذاری باید شامل موارد زیر باشد :

۵-۸-۱ تولید کننده موظف است بر روی هر قالب آجر نام و یا نشان تجاری خود و همچنین کد شناسایی مطابق بند ۵-۷ را حک کند.

۵-۸-۲ برای هر محموله از آجر باید بر روی بارنامه، برگ فروش و برگ نمونه برداری موارد زیر درج شود :

۵-۸-۲-۱ نوع آجر و درجه آن

۵-۸-۲-۲ ابعاد اسمی

۵-۸-۲-۳ نام و یا نشان تجاری واحد تولیدی

۵-۸-۲-۴ علامت استاندارد ملی ایران در صورت اخذ پروانه کاربرد

۵-۸-۲-۵ شماره استاندارد ملی

۶٫       روش های آزمون

۶-۱ ویژگی های آزمون

۶-۱-۱ روش آزمون تعیین اندازه درازا ، پهنا و بلندی

۶-۱-۱-۱ وسایل

۶-۱-۱-۱-۱ کولیس با دقت ۵/۰ میلیمتر، طول مندرج و شاخک های دست کم معادل بزرگترین بعد آجر

۶-۱-۱-۱-۲ چاقو یا هر وسیله مناسب دیگر برای تراشه گیری

۶-۱-۱-۲ روش انجام آزمون

ده عدد آجر را انتخاب و شماره گذاری، سپس به وسیله چاقو لبه های آجر را از تراشه و زائده تمیز کنید. درازا، پهنا و بلندی هر نمونه باید دوبار، عمود بر هم به صورتی که در شکل های ۲،۱و۳ نشان داده شده با تقریب ۱ میلی متر اندازه گیری شود. میانگین اندازه گیری های هر بعد، معرف اندازه آن بعد آجر می باشد.

۶-۱-۲ روش آزمون تعیین اندازه سوراخ ها

۶-۱-۲-۱ وسایل

۶-۱-۲-۱-۱ کولیس با دقت ۵/۰ میلی متر با قابلیت اندازه گیری قطر داخلی

۶-۱-۲-۱-۲ چاقو یا هر وسیله مناسب دیگر برای تراشه گیری داخل و لبه سوراخ ها

۶-۱-۲-۲ روش انجام آزمون

ده عدد آجر حاصل از آزمون بند ۶-۱-۱ را انتخاب کرده و لبه های هر کدام از سوراخ یا سوراخ های مورد اندازه گیری را با چاقو تمیز و تراشه برداری کیند. سپس قطر داخلی سوراخ، قطر جداره سوراخ ها در طول و عرض را با کولیس اندازه گیری کنید و محاسبات را طبق بند زیر انجام دهید.

۶-۱-۲-۳ محاسبات

۶-۱-۲-۳-۱ نسبت حجم سوراخ آجر به حجم آجر طبق رابطه زیر به دست می آید :

که در آن :

l بلندی آجر بر حسب میلیمتر؛

d قطر سوراخ بر حسب میلیمتر؛

a درازای آجر بر حسب میلی متر؛

b پهنای آجر بر حسب میلی متر؛

n تعداد سوراخ های آجر؛

۶-۱-۲-۳-۲ نسبت مجموع ضخامت جداره سوراخ ها در درازا طبق رابطه زیر به دست می آید:

که در آن :

a درازای آجر بر حسب میلی متر؛

n_aتعداد سوراخ ها در درازا؛

d قطر سوراخ بر حسب میلی متر.

۶-۱-۲-۳-۳ نسبت مجموع ضخامت جداره سوراخ ها در پهنا به پهنا طبق رابطه زیر به دست می آید :

که در آن :

b پهنای آجر بر حسب میلی متر؛

n_bتعداد سوراخ ها در پهنا؛

d قطر سوراخ بر حسب میلی متر.

۶-۱-۲-۳-۴ نسبت مساحت یک سوراخ به مساحت سطح آجر از رابطه زیر به دست می آید :

که در آن :

d شعاع سوراخ بر حسب میلی متر؛

a درازای آجر بر حسب میلی متر؛

b پهنای آجر بر حسب میلی متر.

یادآوری –نتیجه نهایی هر کدام از خصوصیات سوراخ های آجر از میانگین نتایج برای ده عدد آجر به دست می آید.

۶-۱-۳ روش آزمون تعیین اندازه تحدب و تقعر

۶-۱-۳-۱ وسایل

۶-۱-۳-۱-۱ گوه یا سطح شیب دار مدرج با دقت ۵/۰ میلی متر مطابق شکل ۴ که قاعد گوه ۶۰ میلی متر و پهنای آن ۱۵ میلی متر است، بلندی یک طرف آن ۱۶ میلی متر و بلندی طرف دیگر آن صفر می باشد. سطح شیب دار گوه با دقت یک میلی متر به نحوی درجه بندی شده باشد که بتوان ضخامت گوه، حد فاصل قاعده و سطح شیب دار را از روی آن خواند.

۶-۱-۳-۱-۲ سطح صاف شیشه ای یا فلزی به اندازه ۳۰۰ میلی متر در ۳۰۰ میلی متر که با دقت ۰۲/۰ میلی متر مسطح باشد.

۶-۱-۳-۲ روش انجام آزمون

سطح آجر باید از هر ماده خارجی پاک شود و سپس به روش مندرج در زیر، تحدب و تقعر آن تعیین شود:

۶-۱-۳-۲-۱ تعیین تقعر باید سطح مورد نظر آجر را روی سطح شیشه ای صاف قرار داد و ارتفاع محلی را که بیشترین فاصله بین آجر و سطح صاف دارد به وسیله گوه اندازه گیری کرد.

۶-۱-۳-۲-۲ تعیین تحدب ابتدا باید سطح محدب آجر را روی سطح شیشه ای صاف قرار داد، سپس فاصله بین چهار گوشه آجر و سطح صاف را با گوه اندازه گیری و میانگین اندازه آنها را محاسبه کرد.

یادآوری –نتیجه نهایی تحدب و تقعر از میانگین نتایج برای ده عدد آجر به دست می آید.

۶-۲ روش آزمون تعیین مقاومت فشاری

۶-۲-۱ وسایل

۶-۲-۱-۱ دستگاه تعیین مقاومت فشاری دستگاه باید مجهز به وسیله کنترل سرعت اعمال نیرو و تنظیم روند بارگذاری یکنواخت باشد تا بتواند بارگذاری را با سرعت پنج کیلوگرم بر سانتی متر مربع در ثانیه تا ده کیلوگرم بر سانتی متر مربع در ثانیه اعمال کنید، همچنین دستگاه باید به گونه ای طراحی شده باشد که در صورت افت نیرو بیش از پنج درصد از ماکزیمم بار وارده، به صورت خودکار، اعمال نیرو را قطع کند. این دستگاه باید دقتی در حدود ۱ درصد محدوده بار پیشنهاد شده، داشته باشد.صفحه فشار بالایی (فک بالا) باید بر روی یک نشیمنگاه کروی قرار گیرد. مرکز این صفحه باید درست در راستای مرکز نشیمنگاه قرار داشته باشد، به طوری که بتواند به راحتی در هر جهتی آزادانه در یک محیط شش میلی متری بر روی نمونه هایی که سطوح فشار آنها موازی نیستند بازی داشته باشد. قطر صفحه فشار بالایی و پایینی باید حداقل ۱۵۰ میلی متر و به موازات یکدیگر باشند. هنگامی که صفحه فشار بالایی و پایینی سطح     آزمونه ها را پوشش دهد باید از صفحه فولادی که طول و عرض آن حداقل شش میلی متر از طول و عرض آزمونه ها بزرگتر باشد استفاده کرد. ضخامت فشار بالا و پایین و همچنین صفحه فولادی باید سختی بیشتر از HRC 60 و سطح آنها نباید نسبت به سطح افق انحرافی بیش از ۰۳/۰ میلی متر در ۱۵۰ میلی متر داشته باشند.

۶-۲-۱-۲ کولیس با دقت ۵/۰ میلی متر.

۶-۲-۲ آزمونه ها

ده عدد آجر سالم که مطابق بند ۴-۱ نمونه برداری شده اند برای تعیین مقاومت فشاری آجر استفاده می شوند. هر یک از آجرها باید در جهتی تحت فشار قرار داده شوند که در عمل استفاده خواهند شد. کاربرد معمول آجر آن است که بزرگترین سطح آن به صورت افقی قرار گیرد. در مواردی که آجر به صورت غیر معمولی استفاده شود (سطح متوسط یا کوچک آن تحت فشار قرار گیرد) لازم است به همین صورت در دستگاه فشار قرار داده شود. به جز مواردی که محل فرورفتگی ها و سوراخ های آجر با ملات پر خواهند شد، لازم نیست قبل از آزمون آنها را با ملات پر کرد.

۶-۲-۳ اندازه گیری سطح مقطع آزمونه ها

در مواردی که مصرف آجر در دیوار مورد نظر است، لازم است ابعاد هر یک از سطوحی را که به صورت افقی در دیوار قرار می گیرند، با تقریب یک میلی متر اندازه گیری کرد و سطح کوچک تر را در محاسبات مقاومت فشاری آجر به کار برد. در کلیه آجرها، مساحت کل سطح فشار را در نظر می گیرند و در آجرهای سوراخ دار مساحت سوراخ از مساحت کل کم نمی شود.

۶-۲-۴ آماده سازی آزمونه ها

پس از اندازه گیری ابعاد، کلیه آزمونه ها را (۱±۲۴) ساعت قبل از آزمون در آبی با دمای (۲±۲۷) درجه سیلیسیوس غرقاب کنید.

۶-۲-۴-۱ آماده سازی آزمونه های دارای فرورفتگی

بعد از بیرون آوردن آجرها از آب در پایان بند ۶-۲-۴، فرورفتگی های آجر در سطوح مورد آزمون را با ملاتی خمیری شکل، متشکل از یک قسمت وزنی سیمان پرتلند و یک قسمت ماسه با حداکثر اندازه ۶/۰ میلی متر معادل الک نمره ۳۰ پر و با یک وسیله ای همانند کاردک صاف کنید، پس از گیرش اولیه ملات سیمانی، آزمونه را به همراه ملات آن به مدت ۲۴ ساعت در محیط مرطوب نگهداری کنید.

پس از ۲۴ ساعت همین عمل را با سطح دیگر آزمونه انجام دهید به طوری که دو سطح مقابل کاملاً تراز و موازی یکدیگر باشند. پس از آنکه آزمونه ها ۲۴ ساعت دیگر مرطوب نگه داشته شدند برای ادامه آزمون و تا آماده شدن سایر کارها آنها را در آب غوطه ور سازید.

یادآوری : منظور از فرورفتگی های آجر، سوراخ های آجر نمی باشد.

۶-۲-۵ روش انجام آزمون

بعد از خارج کردن آزمونه ها از آب، سطوح آنها را از آب اضافی پاک کرده و هر گونه مواد اضافی روی سطح بارگذاری را تمیز کنید. سپس آزمونه را بین دو ورق، تخته سه لایی با ضخامت سه میلی متر قرار داده و بار را اعمال کنید.لازم است محور های نمونه را با دقت بر مرکز صفحه با اتصال کروی منطبق کرد. در حالی که رکاب فوقانی به طرف نمونه حرکت می کند باید به طور یکنواخت روی نمونه قرار گیرد. آزمون را با سرعتی بین ۵ کیلوگرم بر سانتی متر مربع در ثانیه تا ۱۰ کیلوگرم بر سانتی متر مربع در ثانیه انجام دهید. آزمون را تا جایی ادامه داده که بار وارده حداکثر تا ۵ درصد حداکثر نیرو کاهش پیدا کند. حداکثر نیرو را یادداشت کنید.

یادآوری ۱ –در صورتی که سطوح آجر ناصاف باشد، سطوح بارگذاری آجر را باید با دستگاه سایش آن قدر صاف کرد تا مواد زائد چسبیده به آن از بین رود.

یادآوری ۲ – ابعاد تخته سه لا نباید کمتر از ۵ میلی متر و بیشتر از ۱۵ میلی متر از ابعاد آجر بزرگ تر باشد.

یادآوری ۳ –هر تخته سه لا را فقط می توان یکبار استفاده کرد.

یادآوری ۴ –در آزمونه هایی که سطوح آنها با ملات صاف شده است، لزومی به استفاده از تخته سه لا نمی باشد.

۶-۲-۶  محاسبات

مقاومت فشاری از رابطه زیر به دست می آید :

که در آن :

f ماکزیمم بار بر حسب کیلوگرم نیرو؛

A سطح مقطع آجر بر حسب سانتی متر مربع؛

P مقاومت فشاری آجر بر حسب کیلوگرم بر سانتی متر مربع.

۶-۳ روش آزمون تعیین جذب آب

یادآوری –روش آزمون تعیین جذب آب مشخص شده در این استاندارد روش پنج ساعت جوشاندن است. روش های آزمون ۲۴ ساعت غوطه وری در آب سرد و یا خلاء فقط در کنترل های کارخانه ای استفاده می شوند، قابل استناد نمی باشند. و به طور معمول نتایج به دست آمده از آنها کمتر از روش این استاندارد می باشد.

۶-۳-۱ وسایل

۶-۳-۱-۱  گرم خانه مجهز به تهویه که هوای داخل آن را به گردش درآورد و درجه حرارت را بین ۱۱۰ تا ۱۱۵ درجه سیلیسوس ثابت نگه دارد.

۶-۳-۱-۲ ترازو با ظرفیت مناسب و دقت ۱/۰ درصد وزن هر نمونه؛

۶-۳-۱-۳ حمام آب جوش جهت جوشاندن نمونه ها.

۶-۳-۲ روش انجام آزمون

تعداد ده عدد آجر سالم انتخاب، سطوح آن را از مواد سست پاک و با مداد یا گرافیت شماره گذاری کنید. سپس در گرم خانه، در حرارت ۱۱۰ تا ۱۱۵ درجه سیلیسیوس تا وزن ثابت خشک کنید و پس از سرد شدن هر نمونه را وزن کرده و وزن آنها را یادداشت کنید.

یادآوری- وزن ثابت هنگامی است که در دو توزین متوالی با اختلاف زمانی دو ساعت، افت وزنی ۲/۰ درصد وزن نمونه تجاوز نکند.

بلافاصله پس از توزین، نمونه ها را به نحوی داخل آب قرار داده تا آب به صورت آزاد در کلیه سطوح هر نمونه جریان یابد. لازم است در ته مخزن شبکه ای قرار داده شود تا جریان آزاد آب بین سطوح زیرین نمونه و ته مخزن نیز برقرار شود. پس از قرار دادن نمونه ها در مخزن، آب باید در حدود یک ساعت به جوش آورده شود سپس برای مدت پنج ساعت در حالت جوش نگهداری شود.پس از این مدت باید منبع حرارتی قطع شود تا نمونه ها با از دست دادن حرارت به صورت طبیعی در زمانی بین ۱۶ تا ۱۹ ساعت به درجه حرارت اتاق معمولی برسند در این مرحله نمونه ها را باید تک تک از داخل مخزن خارج کرده، سطح آنها را با پارچه مرطوبی خشک و بلافاصله توزین کنید. در مورد آجرهای سوراخ دار لازم است قبل از توزین نمونه ها را با شدت تکان داده تا آب داخل سوراخ ها به خارج ریخته شود. پس از خارج کردن هر نمونه از داخل مخزن آب، لازم است توزین آن حداکثر در مدت دو دقیقه انجام شود.

۶-۳-۳ محاسبات

نتایج جذب آب بر حسب درصد افزایش نمونه های خشک با تقریب ۱/۰ درصد طبق رابطه زیر محاسبه می شود:

که در آن :

W₁وزن نمونه خشک بر حسب گرم؛

W₂ وزن نمونه پس از آزمون بر حسب گرم.

۶-۴ روش آزمون تعیین نمک های محلول در آب

۶-۴-۱ وسایل

۶-۴-۱-۱ گرم خانه مجهز به تهویه که هوای داخل آن را به گردش درآورده و درجه حرارت را بین ۱۱۰ تا ۱۱۵ درجه سیلیسیوس ثابت نگه دارد؛

۶-۴-۱-۲ ترازو با ظرفیت مناسب و دقت ۱/۰ درصد وزن هر نمونه؛

۶-۴-۱-۳ بشر با حجم مینیمم ۱۵۰ میلی لیتر؛

۶-۴-۱-۴ همزن مغناطیسی که مگنت آن با لایه ای از پلی اتلین پوشانده شده باشد؛

۶-۴-۱-۵ بوته شیشه ای یا چینی با حجم مناسب؛

۶-۴-۱-۶ قیف شیشه ای؛

۶-۴-۱-۷ پایه نگهدارنده قیف؛

۶-۴-۱-۸ کاغذ صافی بافت ریز؛

۶-۴-۱-۹ الک با چشمه ۱۵۰ میکرون (نمره ۱۰۰) و ۵۹۰ میکرون (نمره ۳۰)؛

۶-۴-۱-۱۰ مته بنایی  که قطر آن بیش از ۷ میلی متر نباشد.

۶-۴-۲ تهیه آزمون

از انبوه ده تایی آجر، ۲۵ گرم آزمونه تهیه و آسیاب شود تا از الک ۱۵۰ میکرون (نمره ۱۰۰) عبور نماید. روش های دیگری جهت تهیه آزمونه در زیر شرح داده شده است.

۶-۴-۲-۱ قطعاتی از نواحی مختلف آجر که معرف قسمت های داخلی و خارجی آن باشد و حدود یک دهم وزن هر یک از آنها را تشکیل دهند، در سنگ شکن های فولادی خرد شود و نمونه حاصل به وزن حدود ۵۰۰۰ گرم از الکی که بزرگتر از ۲۵/۳ میلیمتر نباشد، عبور داده شود. این نمونه کاملاً مخلوط شده، سپس از طریق قوطی مقسم چهارتایی یا روش های معادل، به حدود ۳۰۰ گرم نمونه کاهش داده شود.این نمونه باید آسیاب شود تا از الک با چشمه های ۵۹۰ میکرون، عبور کند. وزن نمونه نرم تر را دو مرتبه از طریق قوطی مقسم چهارتایی یا روش های معادل به ۲۵ گرم کاهش داده، این مقدار باید به اندازه ای آسیاب شود که از الک ۵۹۰ میکرون عبور کند. آلودگیهای آهنی که در هنگام خردایش، احتمالاً وارد نمونه می شوند باید به وسیله آهنربا خارج کرد و بعد آن را در ۱۱۰ درجه سیلیسیوس خشک کرد.

۶-۴-۲-۲ با مته بنایی که قطر آن بیش از ۷ میلیمتر نباشد، سوراخ هایی با فواصل تقریباً مساوی بر بزرگترین سطح ده نمونه آجر مورد آزمون ایجاد شود. عمق این سوراخ ها باید تقریباً نصف ضخامت آجر باشد تعداد سوراخ ها به نحوی انتخاب شود که نمونه ای به وزن حدود ۲۵ گرم که از الک ۵۹۰ میکرون عبور کرده، حاصل شود. ذرات نمونه حاصل را که روی الک مانده است در هاون مناسب ساییده تا تمام نمونه از الک مذکور عبور کند. (ذرات آهنی که احتمالاً در جریان سوراخ نمودن وارد نمونه شده است، باید به وسیله آهنربا خارج شود) سپس نمونه در حرارت (۵±۱۱۰) درجه سیلیسیوس خشک شود.

۶-۴-۳ روش انجام آزمون

باید (۰۵/۰±۱۰) گرم آزمونه خشک شده را وزن نموده و به داخل بشر انتقال داده و ۱۰۰ میلی لیتر آب مقطر هم دمای محیط به آن افزوده و مگنت، همزن مغناطیسی را داخل آن انداخته و به مدت ۶۰ دقیقه با سرعت ۳۰ دور در دقیقه توسط همزن مغناطیسی همزده شود.سپس محلول را به آرامی از کاغذ صافی بافت ریز عبور داده، محلول زیر کاغذ صافی باید صاف و شفاف باشد، سپس محلول مذکور را که در بوته ای که قبلاً توزین شده قرار گرفته، داخل گرم خانه خشک کرده و بعد بوته را به دمای محیط رسانده و با دقت ۰۱/۰ گرم وزن کنید.

۶-۴-۴ محاسبات

نمک های محلول در آب را بر حسب درصد وزن آزمونه خشک شده با دقت ۰۱/۰ درصد، از رابطه زیر محاسبه می شود :

که در آن :

W₁وزن بوته خالی بر حسب گرم؛

W₂ وزن بوته محتوی نمک های خشک شده حاصل از تبخیر بر حسب گرم؛

m وزن اولیه نمونه بر حسب گرم.

یادآوری- میانگین عددی مقادیر نمک های محلول حاصل از ده نمونه به طور جداگانه، بهترین تخمین مقدار نمک های محلول واقعی انبوه آجری که از آن تهیه شده است محسوب می شود.

۶-۵ روش آزمون تعیین یخ زدگی

یادآوری ۱- انجام آزمون یخ زدگی پس از اخذ گواهی کاربرد علامت استاندارد، در هر صورتی که منابع مواد اولیه و فرآیند تولید تغییری نکرده باشد، حداقل یکبار در سال الزامی است، لازم به ذکر است برای هر نمونه برداری انجام شده توسط توسط دستگاه های نظارتی انجام آزمون یخ زدگی الزامی است.

یادآوری ۲ –در صورت درخواست خریدار، انجام آزمون یخ زدگی الزامی خواهد بود.

یادآوری۳- در مراحل قبل از صدور پروانه کاربرد علامت استاندارد، در صورت صدور نتایج کلیه بندهای آزمون به غیر از یخ زدگی، نمونه برداری بعدی می تواند بلافاصله پس از صدور نتایج مذکور انجام شود.

۶-۵-۱ وسایل

۶-۵-۱-۱ دستگاه سرد کننده که سرمای هوای داخل آن یک ساعت پس از قرار دادن، ماکزیمم تعداد نمونه مجاز قابل گنجایش در محفظه آن از ۹- درجه سیلیسیوس بیشتر نشود به شرط آنکه درجه حرارت اولیه نمونه ها از ۳۲ درجه سیلیسیوس بیشتر نباشد.

۶-۵-۱-۲ سینی لبه دار کم عمق فلزی که ارتفاع داخلی آن (۵/۱۲±۳۸) میلی متر باشد؛ با اندازه و مقاومت مناسب به نحوی که سینی حاوی نمونه های یخ زده را یک نفر بتواند از داخل دستگاه بیرون بیاورد.

۶-۵-۱-۳ گرم خانه مجهز به فن که هوای داخل آن را به گردش درآورد و درجه حرارت را بین ۱۱۰ تا ۱۱۵ درجه سیلیسیوس ثابت نگه دارد.

۶-۵-۱-۴ ترازو با ظرفیت مینیمم ۲۰۰۰ گرم و دقت ۵/۰

۶-۵-۱-۵ مخزن آب با ابعادی که بتوان سینی های حاوی نمونه را در داخل آب غرقاب نمود، لازم است تجهیزات مناسبی بر روی آن تعبیه کرد تا درجه حرارت آب داخل مخزن در حرارت (۵±۲۴) درجه سیلیسیوس نگه داشته شود.

۶-۵-۱-۶  اتاق خشک کردن که دمای آن (۸±۲۴) درجه سیلیسیوس و رطوبت آن بین ۳۰ درصد و ۷۰ درصد باشد و در آن جریان هوا وجود نداشته باشد.

۶-۵-۲ آزمونه ها

آزمونه ها شامل نیمه آجرهایی است که سطوح انتهایی آن ها صاف و دو به دو موازی یکدیگر باشند، آزمونه ها باید عاری از ترک خوردگی ناشی از خمش و یا آزمون جذب آب باشند. تعداد آزمونه های لازم برای هر آزمون پنج عدد می باشد.

۶-۵-۳ روش انجام آزمون

۶-۵-۳-۱ خشک کردن : آزمونه ها باید به مدت مینیمم ۲۴ ساعت در گرم خانه با دمای ۱۱۰ تا ۱۱۵ درجه سیلیسیوس خشک شوند تا به وزن ثابت برسند.

۶-۵-۳-۲ خنک کردن : بعد از خشک کردن، آزمونه ها را در اتاق خشک کردن به مدت چهار ساعت به دور از جریان هوا نگه داری کنید تا خنک شوند. سپس وزن خشک هر آزمونه را با دقت ۵/۰ گرم یادداشت کنید.

۶-۵-۳-۲-۱ روش دیگری جهت خنک کردن آزمونه ها تا دمای تقریبی محیط به شرح زیر می باشد:

آزمونه ها را در یک اتاق تهویه دار در مکانی مجزاء به طوری که روی هم انباشته نشوند، به مدت چهار ساعت به گونه ای نگه دارید که جریان هوا تهویه مینیمم دو ساعت از روی آزمونه ها عبور کند.

۶-۵-۳-۳ بلافاصله پس از سرد شدن، آزمونه ها را در مخزن آب به مدت (۵/۰±۴) ساعت غرقاب کنید.

۶-۵-۳-۴ پس از طی شدن این مدت آزمونه ها را از مخزن آب برداشته و به صورت ایستاده در داخل سینی ها قرار دهید، به طوری که حداقل ۵/۱ سانتی متر بین آنها فاصله باشد، به اندازه ای آب داخل سینی ریخته شود که آجرها به ارتفاع ۵/۱ سانتی متر در آب باشند سپس سینی های حاوی آزمونه ها را به داخل محفظه یخ زدگی انتقال دهید و به مدت (۱±۴۴) ساعت نگه داری کنید. آزمونه ها نباید روی همدیگر چسبیده یا ریخته شوند و حداقل۲۵ میلی متر فاصله بین آنها لازم است. پس از طی این مدت آزمونه ها باید مورد بازرسی قرار گیرند. سپس به مدت (۵/۰±۴) ساعت در داخل مخزن آب قرار داده شوند و دوباره در معرض پنج چرخه یخ زدن و آب شدن طبق شرایط مذکور قرار گیرند.

یادآوری –اگر آزمایشگاهی پرسنل برای آزمون هفت روز هفته را دارد، الزامی برای ذخیره آزمونه ها به مدت (۱±۴۴) ساعت در اتاق خشک کردن و در طی آن (۵/۰±۴) ساعت در مخزن آب بعد از آخرین چرخه یخ زدگی هفته نمی باشد، لذا آزمونه ها ممکن است در معرض ۵۰ چرخه یخ زدگی و آب شدن در ۵۰ روز پیاپی قرار گیرند.

۶-۵-۳-۶  خشک کردن و غرقاب کردن در آب را باید تعداد ۵۰ چرخه کامل یخ زدن و آب شدن ( هر هفته پنج چرخه، مجموع ده هفته) ادامه دهید، مگر اینکه آزمونه ها زودتر خرد شوند یا به نظر برسد که بیش از سه درصد وزن اولیه خود را از دست داده اند.

۶-۵-۳-۷ پس از کامل شدن ۵۰ چرخه، یا زمانی که به موجب شواهدی مبنی بر از هم پاشیدگی، از آزمون خارج شوند، آزمونه ها باید در آون خشک و سپس توزین گردند.

۶-۵-۴ محاسبات

افت وزنی باید بر حسب درصد وزن اولیه نمونه خشک با تقریب ۱/۰ درصد طبق رابطه زیر محاسبه می شود:

که در آن :

W₁وزن آزمونه خشک قبل از آزمون بر حسب گرم؛

W₂ وزن آزمونه بعد از ۵۰ چرخه یخ زدگی بر حسب گرم.

۶-۵-۵ گزارش

گزارش باید شامل موارد زیر باشد :

۶-۵-۵-۱ درصد افت وزنی؛

۶-۵-۵-۲تعداد چرخه هایی که باعث از هم پاشیدگی و یا ترک خوردگی آزمونه شده؛

۶-۵-۵-۳آزمونه دو تکه یا خرد شده باشد؛

۶-۵-۵-۴مشاهده رشد یا ایجاد ترک و اندازه گیری طول ترک.